Gvožđe je esencijalni mineral sa ključnim ulogama u rastu, razvoju i opštem funkcionisanju tela. Učestvuje u brojnim metaboličkim procesima, uključujući proizvodnju hemoglobina i mioglobina, sintezu DNK i proizvodnju određenih hormona.
Šta je anemija uzrokovana nedostatkom gvožđa?
Anemija uzrokovana nedostatkom gvožđa je najčešći oblik anemije koji nastaje kada telo ne može proizvesti dovoljno hemoglobina zbog nedovoljne količine gvožđa. Ovo stanje je među najčešćim nutritivnim nedostacima širom sveta i često pogađa žene više nego muškarce.
Uzroci deficita gvožđa
-
Nedovoljan unos gvožđa: Ishrana koja ne sadrži dovoljno namirnica bogatih gvožđem kao što su crveno meso, riba, lisnato povrće ili obogaćene žitarice može dovesti do nedostatka gvožđa. Vegani i vegetarijanci su posebno u riziku zbog niže količine i apsorpcije gvožđa iz biljnih izvora u poređenju sa mesom.
-
Nedovoljna apsorpcija gvožđa: Gastrointestinalni poremećaji kao što su celijakija ili inflamatorne bolesti creva (kao što su Kronova bolest, ulcerativni kolitis) mogu ometati sposobnost tela da apsorbuje gvožđe iz hrane. Dodatno, pacijenti koji su prošli kroz barijatrijsku operaciju (gastrički bypass) ili oni koji imaju čireve na želucu takođe mogu imati smanjenu apsorpciju gvožđa.
-
Gubitak krvi: Značajan gubitak krvi usled obilnih menstrualnih perioda, trauma, velikih operacija ili krvarenja u gastrointestinalnom ili genitourinarnom traktu može iscrpiti rezerve gvožđa, što dovodi do anemije. Stanja poput gastritisa, ezofagitisa, peptičkih čireva, hemoroida, divertikulitisa i tumora mogu uzrokovati gastrointestinalno krvarenje.
-
Povećana potreba za gvožđem: Periodi brzog rasta, trudnoća i dojenje povećavaju potrebe organizma za gvožđem, što može dovesti do nedostatka ukoliko unos gvožđa nije dovoljan.
Simptomi anemije uzrokovane nedostatkom gvožđa
Simptomi anemije su u početku blagi i mogu proći neprimećeno. Kako se rezerve gvožđa smanjuju i transport kiseonika postaje otežan, simptomi se pogoršavaju. Česti znaci i simptomi anemije uzrokovane nedostatkom gvožđa uključuju:
-
Jak umor
-
Slabost
-
Vrtoglavica
-
Glavobolje
-
Bleda koža
-
Nedostatak daha, posebno tokom fizičke aktivnosti
-
Palpitacije (primetni otkucaji srca)
-
Lomljivi nokti
-
Gubitak kose
Dijagnoza anemije uzrokovane nedostatkom gvožđa
Kada se sumnja na anemiju uzrokovanu nedostatkom gvožđa, neophodni su testovi krvi radi potvrde. Kompletna krvna slika (KKS) meri nivoe hemoglobina, hematokrita, broja crvenih krvnih zrnaca i razne indekse crvenih krvnih ćelija (MCV, MCH, MCHC, RDW), koji su ključni za dijagnozu. Kod anemije uzrokovane nedostatkom gvožđa, nivoi hemoglobina, hematokrita i eritrocitni indeksi su sniženi.
Evaluacija rezervi gvožđa uključuje testove poput serumskog gvožđa (sideremija), serumskog feritina, ukupnog kapaciteta vezivanja gvožđa (TIBC) i/ili transferrina. Ovi testovi otkrivaju nivo gvožđa u krvi i rezerve gvožđa u organizmu. Kod anemije uzrokovane nedostatkom gvožđa, nivoi serumskog gvožđa i feritina su niski, dok su TIBC i transferrin, protein za transport gvožđa, povećani kao kompenzatorni mehanizam.
Iako je nedostatak gvožđa u ishrani obično uzrok, lekar može preporučiti dodatne testove kako bi identifikovao druge moguće uzroke na osnovu rezultata i simptoma, kao što su:
-
Test na okultno krvarenje iz creva: otkrivanje gastrointestinalnog krvarenja
-
Analize urina: za proveru prisustva hematurije (krvi u mokraći)
-
Testovi na celijakiju
Tretmani i lečenje
Nedostatak gvožđa i anemija uzrokovana nedostatkom gvožđa su stanja koja se mogu lečiti. Identifikacija i rešavanje osnovnog uzroka su ključni za vraćanje normalnih nivoa gvožđa i sprečavanje ponovnog javljanja.
Sante laboratorije nude precizne i brze testove za dijagnozu nedostatka gvožđa i posledične anemije uzrokovanom nedostatkom gvožđa. U Sante laboratorijama možete uraditi kompletnu krvnu sliku, određivanje nivoa serumskog gvožđa, feritina, TIBC i transferina, kao i druge testove koje vam lekar može tražiti. Takođe, Sante laboratorije pružju promotivne pakete za evaluaciju anemije.
