Sve što treba da znate o gripu: prenošenje, simptomi i lečenje

Šta je grip?

Grip, poznat i kao influenca, virusna je infekcija koja zahvata respiratorni sistem. Izaziva je virus influence, koji pripada porodici Orthomyxoviridae. Postoje tri glavna tipa virusa gripa: A, B i C. Tipovi A i B odgovorni su za većinu sezonskih epidemija gripa, dok tip C obično izaziva blaže simptome. Postoji i tip D, koji je redak i obično ne inficira ljude.

Virusi tipa A dele se na podtipove prema površinskim proteinima, hemaglutininu (H) i neuraminidazi (N). Poznati podtipovi koji inficiraju ljude uključuju H1N1 i H3N2, koji su odgovorni za različite epidemije gripa tokom godina.

Sezona gripa i način širenja virusa

Epidemije gripa se obično dešavaju tokom hladnijih meseci, naročito krajem jeseni i zime, i mogu trajati do ranog proleća. Virus se lakše širi u hladnijim sredinama, zbog čega je sezona gripa intenzivnija u umerenim klimatskim oblastima. Najčešće dostiže vrhunac između novembra i marta.
Grip je veoma zarazan i brzo se širi s osobe na osobu putem respiratornih kapljica. Kada zaražena osoba kašlje, kija ili govori, sitne kapljice koje sadrže virus oslobađaju se u vazduh i mogu biti udahnute od strane drugih ljudi. Virus može preživeti na površinama, a dodirivanjem kontaminiranih predmeta i dodirivanjem lica može doći do infekcije.
Grip je najzarazniji tokom prvih 3-4 dana bolesti, ali osobe mogu širiti virus i do nedelju dana nakon pojave simptoma. Mesta sa velikim brojem ljudi, poput škola, kancelarija i javnog prevoza, predstavljaju žarišta širenja virusa.

Rizične grupe za grip

Iako svako može dobiti grip, određene grupe ljudi su podložnije razvoju težih oblika bolesti ili komplikacija. Ove grupe uključuju:

Starije osobe, posebno one starije od 65 godina
Decu mlađu od 5 godina
Trudnice
Osobe sa hroničnim zdravstvenim stanjima, kao što su dijabetes, bolesti srca ili respiratorne bolesti poput astme
Gojazne osobe (BMI ≥30 kg/m²)

Simptomi gripa

Simptomi gripa često se razvijaju naglo i mogu biti prilično ozbiljni u poređenju sa običnom prehladom. Period inkubacije gripa obično traje 1-4 dana nakon izlaganja virusu. Uobičajeni simptomi gripa uključuju:

Visoka temperatura, često iznad 38°C, praćena drhtavicom
Grlobolja
Zapušen nos ili curenje iz nosa
Suv, uporan kašalj
Bolovi u mišićima i zglobovima
Glavobolja
Umor i slabost
U nekim slučajevima, gastrointestinalni simptomi kao što su mučnina, povraćanje i dijareja, posebno kod male dece

Većina simptoma prolazi u roku od nedelju dana, ali kašalj i umor mogu trajati duže.

Komplikacije gripa

Za većinu ljudi, grip je neprijatna, ali podnošljiva bolest. Međutim, kod rizičnih osoba može dovesti do ozbiljnih komplikacija. Najčešće komplikacije uključuju:

Upalu pluća, koja može biti smrtonosna, posebno kod starijih osoba i osoba sa oslabljenim imunološkim sistemom
Bronhitis i sinusne infekcije koje se mogu razviti tokom ili nakon gripa
Infekcije uha (otitis media), posebno kod dece
Pogoršanje postojećih stanja kao što su astma ili bolesti srca
U retkim slučajevima, grip može izazvati ozbiljne komplikacije poput respiratorne insuficijencije, miokarditisa (upala srčanog mišića) ili encefalitisa (upala mozga)

Prevencija gripa

Najbolji način za prevenciju gripa je godišnja vakcinacija. Vakcina se svake godine ažurira kako bi pružila zaštitu od sojeva koji će verovatno cirkulisati tokom sezone gripa. Vakcinacija je posebno važna za rizične grupe.
Druge mere prevencije uključuju:

Pranje ruku često ili korišćenje sredstava za dezinfekciju ruku
Izbegavanje bliskog kontakta sa bolesnim osobama
Nošenje maske u javnim ili prometnim mestima
Pokrivanje usta i nosa prilikom kašljanja ili kijanja
Redovno dezinfikovanje često dodirivanih površina

Lečenje gripa

Kod većine ljudi, lečenje gripa usmereno je na ublažavanje simptoma. Preporučuje se odmor, unos tečnosti i uzimanje lekova kao što su paracetamol ili ibuprofen za smanjenje temperature i ublažavanje bolova.
U nekim slučajevima, mogu se prepisati antivirusni lekovi kao što su oseltamivir (Tamiflu) ili zanamivir (Relenza). Ovi lekovi mogu smanjiti ozbiljnost i trajanje bolesti, ali su najefikasniji ako se uzmu u prvih 48 sati od pojave simptoma.
Ako dođe do komplikacija ili pogoršanja simptoma, važno je potražiti medicinski savet. U teškim slučajevima, može biti neophodna hospitalizacija.

Zaključak

Grip je česta, ali potencijalno opasna bolest, posebno za rizične grupe. Godišnja vakcinacija i dobre higijenske navike ključni su za prevenciju gripa i smanjenje njegovog širenja. Rano lečenje pomaže u ublažavanju simptoma i sprečavanju komplikacija, omogućavajući brži oporavak.